تأثیر باکتری برادی ریزوبیوم ژاپونیکوم و کود نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام مختلف سویا

با توجه به درصد بالای پروتئین دانه سویا، نیتروژن اهمیت ویژه ای در تولید این گیاه دارد، همچنین سویا یکی از گیاهانی است که می تواند نیتروژن موجود در هوا را از طریق تثبیت بیولوژیکی به فرم قابل جذب تبدیل نماید، و از طرفی برخی تحقیقات نشان می دهد که تثبیت n2 نمی تواند نیتروژن کافی برای عملکرد مناسب سویا فراهم سازد، بدین منظور اثر نیتروژن و باکتری برادی ریزوبیوم ژاپونیکوم بر روی برخی خصوصیات زراعی و کیفی ارقام سویا مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایشی در مزرعه به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک-های کامل تصادفی با سه تکرار در کرمان، بهار سال زراعی 1391 اجرا شد. عامل اصلی تیمارهای کودی شامل: شاهد، نیتروژن به مقدار 200 کیلوگرم در هکتار کود اوره، تلقیح بذر با باکتری سویا، تلقیح بذر با باکتری سویا همراه 50 کیلوگرم در هکتار کود اوره و عامل فرعی ارقام سویا (m7، ویلیامز و l17) بودند. نتایج نشان داد که تیمارهای کودی بر روی ارتفاع بوته، تعداد نیام در بوته، طول میانگره، عملکرد دانه، وزن دانه در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک، درصد روغن، عملکرد روغن، درصد پروتئین و شاخص برداشت معنی دار شدند، و تیمار کودی نیتروژن 200 کیلوگرم در هکتار اوره در همه صفات ذکر شده بجز درصد روغن، افزایش داشت. تیمار کودی تلقیح باعث افزایش درصد روغن شد. همچنین ارقام نیز از نظر ارتفاع بوته، تعداد گره در ساقه اصلی، تعداد نیام در بوته، تعداد دانه در نیام، تعداد دانه در بوته، طول میانگره، تعداد شاخه فرعی، وزن دانه در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت اختلاف معنی دار نشان دادند. رقم l17 در صفات ارتفاع بوته، تعداد گره در ساقه اصلی، تعداد نیام در بوته، تعداد دانه در بوته، تعداد شاخه فرعی، وزن دانه در بوته و عملکرد بیولوژیک بالاترین مقدار به خود اختصاص داده بود. رقم ویلیامز در صفات تعداد دانه در نیام و طول میانگره، بالاترین مقدار داشت و رقم m7 در صفات وزن هزار دانه و شاخص برداشت، بالاترین مقدار را داشت. و اثر متقابلی بین کود و رقم در تعداد شاخه فرعی، عملکرد بیولوژیک و درصد روغن وجود داشت، به طوری که رقم l17 در تیمار کودی شاهد، بیشترین تعداد شاخه فرعی را تولید نموده و ارقام l17 و m7 در تیمار کودی 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار اوره بالاترین عملکرد بیولوژیک را در بین تیمار کودی دیگر ایجاد نمودند. رقم l17 در کود تلقیح اثر متقابل داشت و بالاترین درصد روغن را تولید نمود. اگر هدف ا ز کاشت تولید دانه و عملکرد روغن باشد، تیمار کودی 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار کود اوره و رقم l17 توصیه می شود.